Αρτηριακή πίεση στην εγκυμοσύνη

Η αρτηριακή υπέρταση στην εγκυμοσύνη -δηλαδή τιμές πάνω από 140 mmΗg η συστολική (μεγάλη) και 90 mmHg η διαστολική (μικρή) σε πολλές, διαδοχικές μετρήσεις- είναι συχνό πρόβλημα. Αν δεν διαγνωσθεί ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές (ακόμα και στον θάνατο της μητέρας ή του εμβρύου – νεογνού). Έγκυες σε ποσοστό 12% μπορεί να εμφανίσουν υπέρταση. Από αυτές 2 - 5% μπορεί να είχαν αυξημένη πίεση ήδη πριν την εγκυμοσύνη και να μην το γνώριζαν.

Οι συνθήκες ζωής σήμερα ( και πολύ περισσότερο την τελευταία πενταετία της οικονομικής κρίσης) έχουν αλλάξει τον οικογενειακό προγραμματισμό. Η πρώτη εγκυμοσύνη έχει μετατεθεί σε μεγαλύτερη ηλικία και σε συνδυασμό με το stress, την ανεργία και τις δυσκολότερες συνθήκες διαβίωσης το πρόβλημα της υπέρτασης στην εγκυμοσύνη φαίνεται να επιδεινώνεται.

Φυσιολογικά η αρτηριακή υπέρταση μειώνεται στα αρχικά στάδια της κυήσεως (από την 13η ως την 20η εβδομάδα) και επανέρχεται στα προ της εγκυμοσύνης επίπεδα στην αρχή του τρίτου τριμήνου.

Η απώλεια βάρους πριν την εγκυμοσύνη, η άσκηση, η σωστή διατροφή, η αποφυγή του καπνίσματος και της κατανάλωσης οινοπνεύματος είναι καθοριστικής σημασίας τόσο για την πρόληψη όσο και την θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης κατά την διάρκεια της κυήσεως.

Η ορμονική έκρηξη στην εγκυμοσύνη συντελεί στην μεγάλη αύξηση του σωματικού βάρους, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη, προεκλαμψίας και αυξάνει την πιθανότητα τοκετού με καισαρική τομή. Με δεδομένο πως η αυστηρή δίαιτα και η μεγάλη απώλεια βάρους απαγορεύονται στην εγκυμοσύνη, είναι απαραίτητο οι υπέρβαρες και οι παχύσαρκες γυναίκες να χάσουν βάρος όταν αποφασίσουν να τεκνοποιήσουν και πριν την εγκυμοσύνη.

Η σωστή διατροφή -με την πρόσληψη της κατάλληλης ποσότητας και ποιότητας τροφής-, η αποφυγή της κατανάλωσης οινοπνεύματος και η λογική χρήση αλατιού συντελούν ώστε το βάρος της εγκύου να αυξάνει φυσιολογικά.
Η άσκηση κατά την διάρκεια της κυήσεως όχι μόνο δεν απαγορεύεται αλλά συνιστάται υπό προϋποθέσεις. Συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη και θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης και του σακχαρώδους διαβήτη καθώς και στην αποφυγή της παχυσαρκίας και μειώνει τον κίνδυνο προεκλαμψίας .Προτείνεται μέτρια άσκηση, για 30 λεπτά, σε καθημερινή βάση και οι επιλογές περιλαμβάνουν κολύμπι, βάδισμα, μέτρια αερόβια άσκηση και άλλες μορφέςε άασκησης, σε συνδυασμό με καλή ενυδάτωση.

Η απόφαση για έναρξη φαρμακευτικής αγωγής είναι αποκλειστικά ευθύνη του θεράποντος ιατρού. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η λήψη ορισμένων αντιυπερτασικών φαρμάκων ευρείας χρήσης απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο έμβρυο.

Μία από τις πιο σοβαρές επιπλοκές της αρτηριακής υπέρτασης κατά την διάρκεια της κυήσεως είναι η προεκλαμψία. Η αιφνίδια ή σταδιακή αύξηση της πιέσεως ( ακόμα και υπό φαρμακευτική αγωγή ) σε συνδυασμό με οιδήματα ( πρήξιμο ) στα πόδια, είναι η πρώτη ένδειξη η οποία πρέπει να επιβεβαιωθεί με εργαστηριακό έλεγχο, πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό. Η έγκαιρη διάγνωση και η εφαρμογή σύγχρονης και αποτελεσματικής θεραπείας έχει καθοριστική σημασία για την πορεία και την πρόγνωση τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου- νεογνού. Πολύ πιο σοβαρή επιπλοκή είναι η εξέλιξη της προεκλαμψίας σε εκλαμψία, η παρουσία της οποίας χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη θνησιμότητα. Παράγοντες οι οποίοι ευνοούν την εμφάνιση της προεκλαμψίας, εκτός από την υπέρταση είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, το stress και η κληρονομικότητα.

Επομένως γίνεται αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι να εκπαιδεύσουμε την εγκυμονούσα γυναίκα στην μέτρηση της πιέσεως, σε τακτά χρονικά διαστήματα, στο σπίτι. Η σωστή ενημέρωση και η άμεση προσφυγή στον θεράποντα ιατρό είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή επιπλοκών.
Τέλος, το ίδιο σημαντική με την περίοδο κυήσεως είναι η περίοδος του θηλασμού, για την οποία ισχύουν ανάλογες οδηγίες.

Συμπερασματικά ή έγκαιρη διάγνωση και η αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση για την αντιμετώπιση της ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ , αλλά και των άλλων παραγόντων κινδύνου κατά την διάρκεια της κυήσεως εξασφαλίζει μία ομαλή εγκυμοσύνη και ένα υγιές έμβρυο-νεογνό.

ΘΩΜΑΣ Κ. ΜΑΚΡΗΣ
Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος
Γενικό Νοσοκομείο- Μαιευτήριο «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»